Osmanlı aydını Ziya Paşa'nın bentlerinden seçmeler

Tanzimat dönemi edebiyatının kurucularından olan Ziya Paşa, yaşadığı dönemde pek çok eser veren, şiirleri bentler yazan üretken kalemlerden biridir.

Devrin önde gelen aydını olan Ziya Paşa, farklı devlet görevlerinde de bulundu, Osmanlı'ya hizmet etti.

Yazdığı bentler günlük dilde de çoğu zaman kullanıyoruz ama; kime ait olduğunu pek merak etmeyiz.

Ziya Paşa’nın Terkib-i Bent tarzında yazdığı beyitlerini okuyunca sizler de geçmişe gidebilirsiniz.

İşte yazarın seçtiğimiz bentleri...

Nush ile uslanmayanı etmeli tekdir Tekdir ile uslanmayanın hakkı kötektir

Açıklaması:

Nasihat ile uslanmayanı azarlamalı, azarlama ile uslanmayanı pataklamalı.

Âyinesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde

Açıklaması:

Kişinin aynası yaptığı işlerdir, laflarına bakılmaz; çünkü kişinin aklının seviyesi ancak yaptığı işlerle ortaya çıkar.

Bî-baht olanın bağına bir katresi düşmez Bârân yerine dürr ü güher yağsa semâdan

Açıklaması:

Gökyüzünden yağmur yerine inci ve mücevher yağsa talihsiz olanın bahçesine bir damlası bile düşmez.

Âsûde olam dersen eğer gelme cihâna Meydâna düşen kurtulamaz seng-i kazâdan

Açıklaması:

Eğer mutlu ve rahat olmak istersen bu dünyaya hiç gelme; çünkü şu hayat meydanına bir defa düşen kaza taşlarından -ızdırap verici dertlerden kurtulamaz.

Dehrin ne safâ var acaba sîm ü zerinde İnsan bırakır hepsini hîn-i seferinde

Açıklaması:

Dünyanın altınında ve gümüşünde ne mutluluk olabilir ki? İnsanlar o kaçınılmaz son yolculuğa çıkarken zaten bunların hepsini geride bırakır.

İç bade, güzel sev var ise akl u şu’ûrun Dünya var imiş ya ki yoğ olmuş ne umûrun

Açıklaması:

Aklın fikrin varsa şarap iç, güzelleri sev… Dünya -ve dertleri- varmış ya da yokmuş hiç aldırış etme, gününü gün etmeye bak.

Cânan gide rindân dağıla mey ola rîzan Böyle gecenin hayr umulur mu seherinde

Açıklaması:

Sevgili gitse, dostlar/âşıklar dağılsa, şarap dökülse… Böyle bir gecenin sabahından hiç hayır gelir mi insana?

Yıldız arayıp gökte nice turfa müneccim Gaflet ile görmez kuyuyu reh-güzârinde

Açıklaması:

Birçok acemi müneccim, gökte yeni yıldızlar keşfedeyim derken gaflete dalarak yollarının üzerindeki kuyuyu görmez.

Onlar ki verir lâf ile dünyaya nizâmât Bin türlü teseyyüp bulunur hânelerinde

Açıklaması:

Onlar ki dünyayı sözleriyle düzene sokmak isterler, oysa onların evlerine gidip bakın, kendi evlerinde bin türlü ihmal ve düzensizlik görürsünüz.

İnsana sadâkat yaraşır görse de ikrah Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allah

Açıklaması:

İnsan hayatta ne kadar çok hile ve kötülükle karşılassa da Allah’a ve vatanına bağlılıktan vazgeçmemelidir; çünkü Allah doğruların yardımcısıdır.

Ergül Tosun

Kitap sayfası için iletişim:

ergul.tosun@ensonhaber.com